Cần gì để vào Havard ?

Hé mở thêm từ người trường top

"1. Một lá thư ngỏ do một sinh viên Harvard gốc Việt đang tạo sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng mạng. Tự mô tả bản thân "được huấn luyện bởi bố mẹ từ nhỏ để vào Harvard", "được bố mẹ đặt sách Toán SAT trước mặt khi chưa tròn 6 tuổi", "tự sốc bản thân khi đạt được 800 điểm phần SAT Reading khi mới lớp 9", và nay khi đã vào Harvard, cậu bạn muốn "làm tốt hơn cuộc sống của hàng trăm bạn trẻ Việt Nam" thông qua chương trình hè HVIET.

Phần lớn ý kiến phản đối (1) lối suy nghĩ rằng mục tiêu lớn nhất của một bạn trẻ từ nhỏ lớn lên là vào trường top như Harvard, và (2) việc phải đánh đổi tuổi thơ cho nhiều giờ cày luyện SAT để đạt được ước mơ ấy. Mình rất đồng cảm với những ý kiến này. (Ngoài ra, mình nghĩ lá thư của bạn này viết dông dài, thiếu luận điểm, thiếu liên kết.)

2. Những gì mọi người đã nói, mình sẽ không nói thêm. Ở status này, mình chỉ muốn ngẫm lại câu hỏi "Cần gì để vào Harvard?" vì hai lý do.

Thứ nhất, về mặt thực tiễn, vẫn có nhiều người có "giấc mơ Harvard" chính đáng, không phải vì Harvard là đích đến cuối cùng, mà vì những trường top như Harvard có tài nguyên (về tri thức, mạng lưới, và tiền bạc) để làm bệ phóng cho những điều bạn muốn làm. Thứ hai, mình không muốn mọi người hiểu nhầm rằng câu chuyện "cày SAT từ năm 6 tuổi" của bạn Khai-Leif là con đường duy nhất để vào Harvard.

Trước tiên, đúng là để vào Harvard, bạn cần các loại điểm: SAT, TOEFL, GPA (điểm trung bình). Tuy nhiên, để vào Harvard, bạn vừa cần ít hơn là các con điểm tuyệt đối, vừa cần nhiều hơn nó. Để mình giải thích.

3. Mình nói "cần ít hơn" là vì nếu bạn có được các điểm thi tuyệt đối thì hẳn là tuyệt vời. Tuy nhiên, không có điểm cao hoàn toàn không có nghĩa bạn không xứng đáng vào Harvard (và ngược lại).

Đây sẽ là lần đầu tiên (và chắc là duy nhất) mình đề cập đến điểm SAT của mình, nhưng khi nộp đơn vào đại học, mình chỉ được 580/800 điểm SAT Reading (và 2 lần thi lại lần lượt là 520 và 530). Cùng lúc đó, điểm GRE Verbal của mình cũng chỉ nằm ở top 50% từ dưới đếm lên.* Cuối cùng, mình vẫn được nhận vào các trường top dù không học SAT từ nhỏ.

Tất nhiên, cơ hội của bạn vẫn sẽ giảm đi với một con điểm thấp hơn. Nhưng, cũng giống như cách chúng ta tính lãi trên từng đồng tiền đầu tư, bạn cũng nên để tâm những chi phí cơ hội (về thời gian và các trải nghiệm khác) cho từng giờ ngồi học chỉ để tăng điểm SAT.

4. Mình nói "cần nhiều hơn" là vì gần như chắc chắn bạn sẽ không cạnh tranh được vào Harvard nếu điểm nhấn duy nhất của bạn chỉ là điểm số. Theo thống kê của Princeton Khoá 2022, nếu bạn có điểm SAT gần như tuyệt đối 1500-1600, tỉ lệ được nhận của bạn sẽ là 8%.** Nghĩa là, dù bạn có dành cả đời ra để học được điểm SAT tuyệt đối, nếu bạn chỉ là con điểm, thì Princeton vẫn không nhận 92 người như bạn.***

Vậy "cần nhiều hơn" là cần gì? Đối với mỗi người sẽ là một câu trả lời khác.

Đối với mình, câu trả lời có thể là "mục đích sau Harvard." Bạn muốn vào Harvard để làm gì? Bạn từ nhỏ thích điều gì? Điều đó có được thể hiện qua những điều bạn đã làm, câu lạc bộ đã tham gia, sách bạn đã đọc không? Harvard có thực sự là một chỗ có thể giúp bạn hiện thực hoá ước mơ đó không? Đó là những câu hỏi mà người làm tuyển sinh sẽ giữ trong đầu khi đọc một bộ hồ sơ.

Việc có một "mục đích sau Harvard" trong đầu sẽ tốt cho bạn kể cả trước khi nộp hồ sơ, và sau khi đã đậu vào Harvard (nếu bạn đậu). Trước khi nộp hồ sơ, có một ước mơ/mục đích thực tiễn sẽ giúp bạn có thêm động lực và sự tập trung. Lúc còn nhỏ, mình rất thích học tin học vì ước mơ sau này được làm kĩ sư phần mềm, và có thể đeo đuổi con đường này (dù có nhiều lúc thất bại) chỉ bởi vì mình thấy một mục đích cho những gì mình đang làm. Tất nhiên những mục đích này không phải là tuyệt đối (giờ mình đang nghiên cứu Kinh tế với nhiều ứng dụng từ tin học), nhưng việc xác định sở thích và mục tiêu ở mỗi thời điểm sẽ rất có ích về lâu dài.

Sau khi được nhận, nếu mục đích cả đời bạn đã là Harvard, bạn sẽ cảm thấy khá lạc lõng và không biết tiếp theo mình cần làm gì. Do đó, việc trải nghiệm nhiều, khám phá sở thích, và tạo lập mục đích ngay từ trước khi vào trường sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều.

5. Ở trên là một câu trả lời gợi ý của mình. Như đã nói, câu trả lời đối với mỗi học sinh Harvard sẽ là mỗi khác. Vào một dịp nào đó, mình sẽ nhờ bạn Lien TD Tran cho thêm ý kiến về câu trả lời cho câu hỏi đã nêu ra.

*Những lần trước khi nhiều người khác hỏi, mình đã không trả lời, không phải vì ngại điểm kém, mà vì muốn bỏ đi một nền văn hoá mà ai cũng chỉ nghĩ về điểm, hỏi về điểm, và đánh giá một người vì điểm.

**https://admission.princeton.edu/how-ap…/admission-statistics

*** Đó là tính theo ngẫu nhiên, chưa kể "hiệu ứng lựa chọn", nghĩa là các bạn vốn điểm SAT cao thường có những đặc điểm khác dễ được Princeton chọn hơn. Do đó, nếu bạn chỉ có điểm SAT cao mà không có những điểm tốt khác, thì cơ hội của bạn có thể sẽ thấp hơn 8% nhiều. https://www.facebook.com/100000343430110/posts/2201444949876931?sfns=mo"

CHÂU THANH VŨ (Copy-Paste)

P/S: - Chia sẻ lại từ trang của một bạn facebook - Link dẫn nguồn tác giả bài viết ở ô comment đầu tiên phía dưới